भारतमा लोकसभा निर्वाचन सुरु

आजदेखि भारतमा लोकसभा निर्वाचन सुरु भएको छ । पहिलो चरण अन्तर्गत चार राज्यको ९१ लोकसभा सिटका लागि निर्वाचन सुरु भएको हो । पहिलो चरणमा आन्ध्र प्रदेश, अरुणाञ्चल,मेघालय र उत्तराखण्डमा निर्वाचन हुँदैछ ।

नेपाली समयअनुसार चैत २८ देखि सुरु भएको यो निर्वाचन जेठ ५ गतेसम्म ९अप्रिल ११ मे २३० ७ चरणमा सम्पन्न हुँदैछ । यो निर्वाचनमा ९० करोड भारतीय मतदाताहरुको सहभागिता हुँदैछ । निर्वाचनमा त्यहाँका राजनीतिक पार्टीहरुबीच निकै कडा प्रतिस्पर्धा हुँदैछ । विशेषगरी सत्तारुढ दल भाजपा र काँग्रेस आईबीच निकै कडा र चूनौतीपूर्ण प्रतिस्पर्धा हुुँदैछ । ती दुई पार्टीका शीर्ष नेताहरुबीच निर्वाचन अभियान सुरु भएदेखिनै निकै गम्भीर खालको वाक युद्धनै सुरु भएको छ । भारतीय जनता पार्टीको शीर्ष नेतृत्वले कँग्रेस आईलाई परिवारवादमा फसेको र परम्परावादी पार्टीको आरोप लगाइरहेको छ भने काँग्रेस आईले प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र उनको पार्टी भाजपाका अध्यक्ष अमित शाहमाथि निकै क्रुर र बेजोड व्यंग्य प्रहार गरिरहेका छन् ।

भारतीय काँग्रेसको नेतृत्वमा विशेषगरी अहिले राहुल गान्धीको चर्को प्रभाव छ भने उनकी बहिनी प्रियंका गान्धी पनि अहिलेको निर्वाचनमा आकर्षणको पात्र बनेकी छिन् । सो पार्टीले सरकार बनाउने स्थिति आएमा गान्धीसहित मायावती र ममता बनर्जीलाई उम्मेद्वार बनाउने तयारी गरेको छ भने भाजपामा मोदीनै आउन सक्ने आँकलन गरिँदैछ । गान्धीसँग प्रधानमन्त्री मोदीको टक्कर निकै बढेको छ । प्रधानमन्त्री मोदीले निर्वाचन अभियानका क्रममा दिएका अभिव्यक्तिहरुको विपक्षी दल समेत रहेको काँग्रेसका नेताहरुले खिल्ली उडाइरहेका छन् । भारत–पाकबीच बढेको तनाव र त्यसमा पाकिस्तानी प्रधानमन्त्रीले अप्नाएको लचकताले मोदीको शाख गिरेको भन्दै काँग्रेसले चुनाव प्रचारको मसला बनाउन सफल भएको छ ।

चुनाव प्रचारका क्रममा प्रधानमन्त्री मोदीले आफू देशको चौकीदार रहेको अभिव्यक्ति दिएपछि, त्यसले भारतीय लोकसभा निर्वाचनको माहोललाई थप तताएको छ । उनको यो अभिव्यक्तिलाई राष्ट्रवादसँग जोडेर हेरिएपनि काँग्रेस नेतृत्वले व्यंग्य गर्न छाडेको छैन । पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खानले देखाएको लचकताले मोदीको राष्ट्रवाद फिक्का भएको बहस भैरहेको छ । त्यस्तै भारतीय जनता पार्टीको नेतृत्वले पनि कँग्रेस पार्टीलाई नेहरु–गान्धी परिवारले परम्परावादी (पारिवारिक) ढंगले चलाएको र त्यसरी चलेको पार्टीले राष्ट्र हितको पक्षमा काम गर्न नसक्ने आरोप लगाउँदै आएका छन् । क्षेत्रीय स्तरका पार्टीहरुसँगको प्रतिस्पर्धा र एलाइन्स पनि निकै पेचिलो ढंगले भैरहेको छ ।

सन् २०१४ को निर्वाचनमा कमजोर देखिएका स्थानमा भाजपाले केही सुधार गरेको देखिएको छ । युपिमा भने २० स्थानभन्दा बढी ठाउँमा भाजपाले नोक्सान बेहोर्न सक्ने भारतीय सञ्चारमाध्यामहरुले दाबी गरिरहेका छन् । यद्यपि, मोदी नेतृत्वको सरकारले किसानका मुद्धाहरुमा चासो नदिएको भन्दै भएका आन्दोलनहरु र बिहारबाट चुनाव लड्दै गरेका कन्यैहाकुमारको अभियान सत्तारुढ दल भाजपाका लागि निकै ठूलो चुनौती बनेको छ । जेएनयुका छात्र कन्हैयालाई केजरीवालदेखि प्रधानमन्त्री मोदीको गृहप्रदेश गुजरातका केही नेताहरु समेत विजयको शुभकामना दिइरहेका छन् । सत्तारुढ दल भाजपा, काँग्रेस आइ, अन्य क्षेत्रीय पार्टी र वामपन्थी पार्टीहरुसँगको टक्कर पनि निकै पेचिलो देखिन्छ । भाजपा र काँग्रेसको दाँजोमा कमजोर देखिएका वामपन्थी पार्टीहरुले पनि केही निर्वाचन क्षेत्रमा प्रभाव पार्ने देखिन्छ तर उनीहरुको स्थिति के हुन्छ भन्ने अहिले नै आँकलन गर्न सक्ने अवस्था छैन ।

टाइम्स नाउ र बिएमआरको मत सर्वेक्षण अनुसार ५४३ सिटमध्ये एनडिए को पक्षमा २७९, काँग्रेस आइको नेतृत्वमा रहेको एलायन्स पक्षमा १४९ र अन्य दलहरुको पक्षमा ११५ सिट आउने आँकलन गरिएको छ । एनडिएको नेतृत्वको वर्तमान सरकारविरुद्ध असन्तुष्टीहरु देखिएपनि प्रधानमन्त्री मोदीले अघि सारेको राष्ट्रवादको नारा, उनको चौतर्फी प्रभाव र भाजपा अध्यक्ष अमित शाहको नेतृत्व यसमा हावी भएको आँकलन गरिदैछ ।

भाजपा र काँग्रेसले अघि सारेको विदेश नीतिमा समेत टक्कर देखिन थालेको छ । छिमेकीहरुलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा दुवै पार्टीको समान मत देखिएपनि सार्क र विमस्टेकलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा भाजपा र काँग्रेसको भिन्न दृष्टिकोण देखिएको छ । भाजपाले आफ्नो घोषणापत्रमा सार्कको नामै लिएको छैन भने काँग्रेस आइले विमस्टेकलाई इन्कार गरेको देखिन्छ । दुवै पार्टीबीच दक्षिण एसिया, विशेषगरी छिमेकी मुलुकहरुलाई हेर्ने नीतिमा समेत विभिन्नता देखिएपछि यसको प्रभाव निर्वाचनमा समेत पर्ने आँकलन गरिँदैछ । यद्यपि, मत सर्वेक्षणहरुले भने काँग्रेस आइको दाँजोमा सत्तारुढ दल भाजपानै अघि देखिएको छ ।

त्यसैले निर्वाचनमा कुन पार्टीको प्रभाव कुन प्रदेशमा कति छ र कसको पल्लाभारी होला भन्ने बहस अहिले भारत मात्र होइन, दक्षिण एसिया र विश्वभर भैरहेका छन् ।